آثار صنایع دستی فلزی

حقیقتی واقعی در مورد قلم زنی

قلم زنی - هنر دبیا

تعريف:

    كوبيدن نقش به وسیله‌ی ضربات چکش یا انواع قلم بر فلزات چکش‌خوار برای تزیین سطوح تخت  و منحنی را  قلم زنی گویند . این هنر در کشور ما با توجه به نوع کاربرد، شکل و اندازه‌ی محصول نهایی به روش‌هایی چون  (عکسی، زمینه‌پر، نیم برجسته (منبت) و جُنده‌کاری اجرا می‌شود .

سینی قلم زنی - از هنر دیبا

هدف و کاربرد:

قلم‌زنی برای ایجاد طرح و نقش‌های متنوع بر سطوح سادهی اشیای فلزی به کار گرفته می شود. تقوش استفاده شده در قلم زنی، انواع اسلیمی، ختایی، گل و مرغ شکل های هندسی، خوشنویسی، نقوش انسانی و جانوری است.

فناوری

روش تولید:

ابزار و وسایل

ابزار و وسایل آماده‌سازی: ظرف قیر، منبع حرارتی ذوب قیر، هسوم، انبر، ماسک، کفش مخصوص و دستکش

ابزار و وسایل قلم‌زنی: چکش مخصوص، انواع قلم‌های ساخت و ساز (آج‌دار ، برش و پرداز ) ، پرگار فلزی، کیسه‌ی گرده، تسمه‌ی چرمی ، میز کار یا کنده‌ی بزرگ چوبی و مشعل

ابزار و وسایل پرداخت:  دستگاه پولیش (فرجه‌ای نمدی) سنباده و سوهان

مواد و مصالح:

اشیای فلزی چکش‌خوار (از جنس مس، برنج، طلا، نقره و …)، قیر، گچ، اسيد، دوده، روغن، چسب کاغذی، مقوا، نفت و کاغذ پوستی از جمله مواد و

مصالحی هستند که در این هنر به کار می‌روند.

از میان شیوه‌های مختلف، قلم‌زنی به شرح مراحل اجرای قلم زنی به شیوه‌ی زمینه‌پُر می‌پردازیم .

قلم‌زنی زمینه پر:

در این شیوه نقش و زمینه هر دو با انواع قلم به صورت هم سطح ساخت و ساز می‌شوند.

مراحل اجرای کار به ترتیب زیر است:

– قبر را مذاب کرده و به تدریج و به اندازه‌ی حدود یک سوم آن، پودر گچ اضافه کرده و هم می‌زنند.

– شی  انتخاب شده را قیر ریزی می‌کنند .

– پس از سرد شدن شی، طرح انتخابی را بر زمینه‌ی مورد نظر انتقال می‌دهند .

– با استفاده از قلم نیم‌بر و چکش خطوط طرح را بر سطح شی ثابت می‌کنند.

– با انواع قلم ، تقش‌ها و زمینه را ایجاد و ساخت و ساز می‌کنند.

– پس از پایان‌کار ، با حرارت دادن، قیر را از بدنه‌ی شيء جدا می‌کنند.

– با استفاده از نفت، ذرات باقی مانده‌ی قبر را می‌زدایند.

– چربی‌ها، لكه‌ها و زنگارهای باقی مانده از مراحل مختلف  کار را با مواد شوینده و اسيد پاک می‌کنند.

– در صورت تمایل شیء را روغن جلا زده سپس  دوده اندود کرده و با دستگاه پولیش پرداخت می‌کنند.

مراحل قلم زنی - هنر دیبا
مراحل قلم زنی - هنر دیبا

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *