آثار هنرهای طراحی, بلاگ

معرفی و شناسایی آثار هنری طراحی و نقاشی سنتی

آثار هنری طراحی و نقاشی سنتی

تعریف:

اجرای طرح‌ها و نقش‌های خیالی به صورت خطی یا با رنگهای خالص  و درخشان به شکل تزینیی و کاربردی به وسیله‌ی ابزار خاص بر سطوح مختلف را طراحی و نقاشی سنتی گویند.

انواع:

طراحی‌ها و نقاشی های سنتی ایرانی براساس آموخته‌ها و الهام گیری از جلوه‌های طبیعت، متکی بر احساس و درک هنرمند در جارجویی مشخص و موضوع‌های گوناگون مذهبی، حماسی، معرفانی، تخیلی و … اجرا می‌شود.

آثار و هنرهای حاصل از طراحی و نقاشی سنتی ایران عبارت است از :

طراحی سنتی، نگارگری، تذهیب، تشعیر، گل و مرغ و خیالی سازی (نقاشی قهوه خانه ای)

به طور کلی آثار هنری طراحی و نقاشی سنتی دارای سه جزء طرح، نقش و رنگ بوده که به تناسب ویژگی و کاربرد خاص آن با یکدیگر تفاوت دارند.

آثار هنری طراحی و نقاشی سنتی
آثار هنری طراحی و نقاشی سنتی

اکنون به توضیح هر یک از اجزای جدول می‌پردازیم :

هدف و کاربرد:

هریک از این آثار کاربردهای گوناگونی از جمله کتاب‌آرابی، مرقعات نگاره‌های مستقل، دیوار نگاری و تزیین اشيا (فلزی، سفالی، چوبی سنگی و …) دارند.

الف – طرح: در طراحی و نقاشی سنتی به ترکیب و ساختار کلی که براساس هندسه ( آشکار و پنهان یا تلفیقی) به روشهای متقارن، نامتقارن یا ترکیبی اجرا می شود طرح می گویند.

یکی از عوامل طرح، ترکیب و ساختار آن است. هندسه و تناسبات اجزای اثر در طراحی و نقاشی سنتی ایرانی اهمیت فراوانی دارد.

ساختار هندسی گاه پنهان است و عناصر و اشکال را دربر می‌گیرد و لذا به راحتی قابل مشاهده نیست.

در این نوع ساختار هنرمند اجزا و عناصر را در محل تلاقی شکل‌های هندسی و با گردش‌های موزون و حلزونی پنهان قرار می‌دهد.

گاهی نیز ساختار هندسی آشکار و مشخصی می‌باشد : ترکیب‌هایی مانند لجك و ترنج، محرابی، ترنجی و مکرر از این قبیل است.

در برخی از آثار علاوه بر هندسه‌ی آشکار از هندسه‌ی پنهان نیز در ساختار کلی بهره می‌گیرند که به آن ساختار تلفيقی می‌گویند.

انواع طرح‌ها با موضوع‌ها و ترکیب‌های مختلف، به روشهای گوناگونی اجرا می‌شوند که عبارتند از روش متقارن، روش نامتقارن و روش ترکیبی.

طرح های متقارن گاه به صورت             یا  واگیره‌ای از كل طرح مانند محرابی ،لچک و ترنج و مكرر، انجام می شود.

طرح‌هایی که بدون قرینه‌سازی یا به شکل سراسری اجرا می‌شوند نامتقارتند (مانند طرح‌های شکار‌گاه و افشان). اگر بخشی از طرح به صورت متقارن و بخشی دیگر به صورت نامتقارن اجرا شود به آن روش اجرای ترکیبی می‌گویند. (مانند طرح باغی)

 

 

آثار هنری طراحی و نقاشی سنتی
آثار هنری طراحی و نقاشی سنتی

ب- نقش: به شکلی که با انواع خطوط (شکسته، گردان و تلفيقی) در موضوع‌های گوناگون و به روش‌های متقارن، نامتقارن و با ترکیبی به وجود آید «نقش» می‌گویند.

از کنار هم چیدن انواع نقش و با تکرار آنها با ترکیبی مشخص، طرح موجود می‌آید .

نقش‌های مورد نظر می‌توانند انواع نقش‌های انسانی و گیاهی و جانوری و جمادی باشند که به صورت تجریدی و تلفیقی اجرا می‌شوند.

ج – رنگ: از عناصر مهم طراحی و نقاشی سنتی رنگها است که با جلوه‌های خالص و درخشان و با ترکیب‌های گوناگون در آثار مشاهده می‌شود.

اگر رنگی با غلظتی به کار رود که رنگ‌های دیگر و یا رنگ زمینه را به طور کامل بپوشاند به آن رنگ جسمی می‌گویند ولی اگر غلظت رنگ کم باشد به طوری که پس از رنگامیزی، آثار رنگ زمینه با رنگهای قبلی همچنان نمایان باشد و به آن رنگ روحی گفته می‌شود.

باید دانست که هنر طراحی و نقاشی سنتی ایرانی هم بر زمینه‌های تخت یا صاف قابل اجراست و هم در زمینه‌های محدب ، و در همه ی آثار صنایع دستی ایران قابل مشاهده است.

رنگ جسمی

فناوری (روش تولید )

ابزار : اشیاء و وسایلی چون انواع قلم، قلم مو، خط کش، پرگار ، گونیا، مهره، ترلینگ، ظرف رنگ و آب ،زبردستی میز و… ابزار و وسایل طراحی و نقاشی سنتی را تشکیل می‌دهند.

مواد و مصالح: انواع رنگ‌های جسمی و روحی، بوم‌ها با جنس‌های مختلف (مقوای کاغذ چرم و …) کاغذ پوستی، آب ،پودر‌های طلایی و نقره‌ای، صمغ ، ورق طلا ، عسل و … در طراحی و نقاشی سنتی مصرف می‌شود.

یادآوری: لازم به ذکر است که این ابزار و مواد و مصالح برای اجرای کار بر روی کاغذ و مقوا مناسب است و نه بر سطوح دیگر. در صورتی که نوع و جنس سطح کار و اندازه ی آن متفاوت باشد (مانند کاشی، ظرف سفالی، اشیای فلزی، دیوار گچی و …) از ابزار و مواد و مصالح متناسب با آن سطوح (قلم مو لعاب و … )استفاده می‌شود.

هر یک از انواع طراحی و نقاشی سنتی ایران با توجه به موضوع، کاربرد، طرح و نقش و روش اجرا دارای ویژگی های خاصی است. به طور کلی مراحل تولید در همه ی آثار طراحی و نقاشی سنتی با کمی تفاوت مشابه است. این مراحل به ترتیب اجرا عبارتند از :

– هنرمند طرح مورد نظر خود را بر روی کاغذ پیاده می کند ؛

– طرح آماده شده را بر روی سطح کار (كاغذ، مقوا پوست و …) منتقل می کند؛

– با قلم گیری ساده و کمرنگ طرح را بر روی زمینه ی کار ثابت می کند.

— با توجه به نوع اثر (تذهيب، نگارگری، تشعير،خیالی سازی و … رنگهای مناسب را انتخاب و با قلم مو، طرح نقش ها و زمینه را رنگ گذاری می نماید :

– اجزای رنگ آمیزی شده را ساخت و ساز (پرداز) و در پایان قلم گیری می کند

– پس از پایان کار اطراف اثر را با رنگ های مختلف و ابزار مخصوص، جدول کشی می نماید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *