بلاگ, صنایع دستی چوبی

منبت کاری هنر کار با چوب در صنایع دستی

منبت کاری - صنایع دستی چوبی - هنر دیبا

      با توجه به روش‌های مختلف، ساخت و تزبین چوب (تراش، برش، برش و بست و ترکیبی) و هنرهای چوبی در ادامه به شرح هر یک از آن روش‌ها می‌پردازیم.

ا- روش تراش:

     تراشیدن چوب‌ها برای ساخت و تزبین اشیاء در شکل‌های مسطح و حجم‌دار با استفاده از ابزار متنوع را «چوب  تراشی» می‌گویند . آثار خراطی و منبت کاری از محصولات این روش است.

منبت کاری:

      تراش و برداشت قسمتی از سطح چوب برای ایجاد طرح و نقش برجسته با مغار و چکش به منظور ساخت اشیای مختلف را منبت کاری ، گویند.

انواع:

      با توجه به میزان و عمق تراش  زمینه،نقش یا خطوط آن، منبت کاری به انواع مختلفی تقسیم می‌شود.

      گاهی تنها خطوط طرح و نقش را با مغار می‌تراشند و زمینه و نقش هم سطح و بدون برجستگی باقی می‌ماند. این نوع منبت را «حکاکی» می‌نامند. در انواع دیگر زمینه را به طور کامل و عمق یکنواخت می‌تراشند و نقش نیز با برجستگی‌های متفاوت تراشیده می‌شود که بر حسب ميزان برجستگی نقوش، آن را منبت نیم برجسته، برجسته و تمام برجسته می‌نامند.

کاربرد:

      با منبت کاری نقش و نگارهای متنوعی بر اشیایی چون قاب، رحل، درب، نرده ، صندلی ، مبل، پایه میز و … ایجاد می‌شود .

میز کار منبت - صنایع دستی چوبی - هنر دیبا

شکل ظاهري:

    در منبت نیم برجسته نقوش با خطوط اصلی آن در یک سطح باقی می‌مانند که این شیوه در ایران به منبت سوزنی (آباده) مشهور است. قالب‌های چوبی چاپ قلم کار به این روش ساخته می‌شوند. در منبت برجسته (گلپایگان ) همه نقوش نسبت به زمینه برجسته باقی مانده و قسمتی از آنها با اختلاف عمق کم (1 تا ۳ میلی متر) تراشیده می‌شود. منبت گلپایگان نمونه‌ای از این نوع است. در منبت تمام برجسته، نقوش کاملا برجسته با عمق‌های گوناگون تراشیده و روسازی می‌شوند. در انواع مختلف  منیت بیشتر از چوب‌هایی که دارای رنگی یک‌دست هستند استفاده شده و پس از پرداخت نهایی، سطح کار را با روغن جلا یا پولیستر می پوشانند .

در ادامه مطالعه کنید  خیالی سازی یکی از انواع آثار هنرهای طراحی
نیم برجسته منبت - صنایع دستی چوبی - هنر دیبا
نیم برجسته منبت - صنایع دستی چوبی - هنر دیبا
نیم برجسته منبت - صنایع دستی چوبی - هنر دیبا

فناوری (روش تولید)

    ابزار و وسایل منبت کاری:

    پس از ساخت بدنه‌ی شی با ابزار و دستگاه‌های عمومی تجاری از ابزار و وسایل مخصوص منبت کاری استفاده می‌شود که عبارتند از : گیری ثابت و متحرک و میز کار، چکش چوبی یا پلاستیکی (تُخماق)، انواع مغار و اسكنه و چاقوی منبت، انواع چوب ساب، سنباده ، لیسه و وسایل تکمیلی .

ابزار منبت کاری - صنایع دستی چوبی - هنر دیبا

مواد و مصالح:

     در منبت کاری بیشتر از چوب‌های گردو ، گلابی، راش، افرا و زبان گنجشکه استفاده می‌شود. اگر چه می‌توان چوب آبنوس، نارنج، شمشاد ، عناب و … را هم برای ساخت برخی آثار به کار گرفت.

مراحل تولید:

     پیچیده ترین و پرکارترین نوع منبت، منبت تمام برجسته است که در زیر به شرح مراحل اجرای آن می‌پردازیم :

  • بدنه‌ی مناسب را برای اجرای منبت انتخاب می‌کنند .
  • طرح متناسب با سطح کار را تهیه و بر آن منتقل می‌کنند .
  •  با مغار ، اسکنه یا چاقوی منبت مناسب، خطوط طرح دور گیری و مشخص می‌شود.
  •  زمینه ی طرح را به وسیله‌ی اسکنه می‌تراشند .
  •  قسمت‌هایی از نقوش را به تناسب نوع و ویژگی آن‌ها، تراشیده و زیر و رو سازی می‌کنند.
  • نقش و زمینه کار را پرداخت و صیقلی می‌نمایند.
  • پس از پایان کار منبت ، شی را با رنگ کاری تکمیل می‌کنند.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *